Türbe ve Abideler

 YATIR TÜRBESİ :

Türbenin tarihçesini biraz düşünmek gerekirse; Atça'nın kuruluşu ile bir münasebeti olduğu ortaya çıkar. 
Anadolu Selçuklu Devletinin son dönemlerinde batıya yapılan seferler sırasında şehit düşen iki asker olduğu tahmin edilmektedir. Atça kurulmadan önce varlığı mevcut olan bu türbenin çevresine daha sonraları ölüler gömülerek "Umumi mezarlık" haline getirilmiştir. Kutsallaşan bu yatırlar için kurbanlar kesilir, mevlitler okunur, yağmur dualarına çıkılır olmuştur.Halkın düşüncesinde efsaneleşen bu türbe,dini inanışların sergilendiği bir ayin yeri olarak önem taşımaktadır. Halk arasında yaygınlaşan bir rivayette de şöyle anlatılır: "bu türbe bir gece içinde yapıldı.Gece sabaha kadar çalışan melekler gün ağarırken işi bıraktılar. Onun içindir ki doğu yönündeki türbenin kubbe sıvası yarım kalmıştır." 
Belki doğrudur... Belki de yanlış!.. Ama gerçek olan şu ki; kubbelerden birinin sıvası tamamlanmamış durumdadır.İşte bu olağanüstü nitelik taşıyan Yatır türbesi efsaneleşmiş bir türbedir.Yapılış kitabesi bulunmamaktadır.

      Atça Belediye  başkanı Osman Yıldırımkaya tarafından 2005 yılında yapılan çevre düzenlemesi sırasında "Arap Dede " tabelası asılarak bir isim takılmıştır.Gerçekle  bir ilgisi yoktur.

Doğu-batı yönünde simetrik iki türbedir.Bir penceresi ortak 11 penceresi bulunur.Plânı sekizgendir. Kapladığı bürüt alan 40 metrekare, yüksekliği 5 metredir.Yapı malzemesi taş ve tuğladır. Kubbe, kubbe kasnağı ile duvarlara bindirilmiştir. Köşe bingisi olarak üçgen bingi kullanılmıştır. Duvarlar sade ve işlemesizdir. Plândaki en önemli özellik devrin mimarisi olan "Horasani" tarzda yapılışıdır.Türbenin kitabesi ve giriş kapısı yoktur.

ŞEHİT ABİDELERİ:

YOZGATLI HASAN ABİDESİ

5 Eylül 1922 günü şehit edilen Yozgatlı Hasan adına yapılmış bir abidedir.  Atça eşrafından  Refik Bey tarafından 1963 yılında yaptırılmıştır. Görünüş itibariyle 6 basamaklı küçük bir piramide benzer. Tepedeki kitabe taşta şunlar yazılıdır. "Vatan savaşında Yonaniler tarafından şehit edilen mücahit Yozgatlı Hasan ruhuna fatiha. 1922.5.Eylül" 

ŞEHİTLER ABİDESİ  

24 Nisan 1921. 
Bir grup Türk insanının, kendi kazdığı mezara kendisinin gömüldüğü ,hunharca katliamın bir belgesi... Ve kitabesinde şöyle haykırır:

"Ey Türk Genci! 

Şu kabirde yatan 24 Nisan 1921 tarihinde Atça ovasında Yunanlılar tarafından baltalarla parçalanarak şehit edilen suçsuz kardeşleriniz vardır."

 

Bu abide altında yatmakta olan şehitlerimizin isimleri:

KATLEDİLEN ŞEHİTLER:

1-KAYALIOĞLU   MEHMET                     7- YENİPAZARLI  EMİN EFENDİ

2-KOSTAKOĞLU   TAHİR                        8- GACAROĞLU AHMET

3-MOLLAVELİOĞLU   MEHMET              9- SARHOŞ MUSTAFA

4-TEKELİOĞLU HÜSEYİN                    10- ADIGÜZELOĞLU  HACI  M. ALİ

5-HAMZAOĞLU  İBRAHİM                    11- ADIGÜZELOĞLU AHMET

6-AKMEHMETOĞLU  İSMAİL                12- HÜSEYİNBEY OĞLU HAYDAR

KATLİAMDAN YARALI OLARAK  KURTULAN GAZİLER:

1-      HAFIZ HALİLZADE ŞÜKRÜ (Nam-ı diğer :Arap Şükrü - Şükrü Keserlioğlu)

2-      AYENLERİN  HÜSEYİN  ( Hüseyin  Ayanoğlu )

3-      MOLLAVELİLERİN  HASAN  ( Hasan  Çetiner )

ŞEHİTLER  ABİDESİ

            Seyretiğiniz bu tüyler ürpertici olay Atça’da yaşanmış unutulmayan acı bir görüntü. Elinde kürek,süngüye ve kurşuna karşı kahramanca savaşan Ayenlerin Hüseyin.Katliamdan kurtulabilen 3 kişiden biridir. Olayı onun ağzından dinleyelim:

           “Yıl 1921 idi. Atça kan ağlıyordu.Felaketler buralarda bir kâbus gibi çökmüştü.Mal ve can güvenliği kalmamıştı.Gebe kadınların karınlarını deşip yavrularını çıkarıyorlar,genç kızların namuslarını payüman ediyorlardı.

           Ben çocuk yaştaydım.Daha bıyığım bile terlememişti.Bir akşam beni ana ocağından,yarkucağından,sofra başından koparıp götürdüler.15-20 kişi kadar olmuştuk.Ellerimizi telle bağlayıp ovada bu abidenin bulunduğu ıssız tarlaya getirdiler.Önce iki arkadaşın ellerini bırakıp, kendi mezarlarını kürekle kazdırdılar. Sonra enselerinden kestiler. Sıra bize gelmişti. Ölüm  muhakkaktı.Kaçacaktık.Küreğimizi son bir güçle toprağa daldırıp düşmanın gözlerine savurdum.Arkadaşım Şükrü sağ tarafa kaçarken, ben bir yunan neferinin başını ikiye ayırmıştım.Bende sola kaçtım. Ortalık bir anda karışmıştı.Yaralanmıştım.Silah sesleri bir anda ölüm kustu.Arkadaşlarımın hepsini şehit etmişlerdi.