Demirci Mehmet Efe
DEMİRCİ MEHMET EFE
( 1885 - 1961 )
Demirci Mehmet Efe Nazilli’nin Piribeyli köyünde 1885 yılında doğdu. . Babası, köyünde demircilik yaptığı için, kendisi de "Demirci" lakabıyla anılırdı.. I. Dünya Savaşı'nda askere alınan Demirci Mehmet, İzmir'deki 5. Depo Alayına verildi. Fakat Ermeni asıllı bir subay tarafından hakarete uğrayınca dayanamayıp askerden kaçtı ve Ödemişli Gökdeli Zeybek'in çetesine katıldı. Bir süre sonra kendisi de ayrı bir çete kurarak eşkıyalık yapmaya başladı ve güvenlik kuvvetlerini bir hayli uğraştırdı.
Aydın, 28 Mayıs 1919’da Yunanlılar tarafından işgal edilince. Galip Hoca ( Celal Bayar ) ve 57. tümen komutanı Şefik Bey tarafından Kuva-yı Milliye teşkilatı kurulmaya başlandı.Galip Hoca (Celal Bayar )tarafından kaleme alınıp Demirci Mehmet Efe tarafından Osmanlı Meb’usan Meclisine gönderilen telgraf aynen şöyledir.”Gaflet ve ihanetten uyanın…Padişah padişahsa ve ceddine layıksa başımıza gelsin.”*
Yunanlılar, Aydın'ı ikinci kez işgal edince, Demirci Mehmet Efe 200 kişilik çetesiyle 11 Temmuz 1919'da Aydın Cephesi'ndeki milli kuvvetlere katıldı.Aydın'da Yunan işgal kuvvetlerine yaptığı bir çarpışmadan sonra 5 Ekim 1919’da Aydın Cephesi Umum Kuva-yı Milliye komutanı olan Mehmet Efe, düşmana yapılan baskınlarda büyük rol oynadı. Sökeli Ali Efe'nin Denizli'de öldürülmesine kızarak Denizli'yi bastı ve pek çok kişiyi kurşuna dizdi.
Büyük Millet Meclisinde düzenli bir ordunun kurulması için alınan karar gereği, Batı cephesinin oluşturulması, Efe ve zeybeklerden oluşan Kuva-yı Milliye teşkilatının kaldırılması. Efelerin ve zeybeklerin köylerine gönderilmesi gerektiğinden düzenli ordu kurma çalışmaları başlatılmıştır. Bu karara Demirci Mehmet Efe uymak istemedi.**
22 Haziran 1920'de başlayan genel Yunan saldırısı üzerine Eğridir, Isparta dolaylarındaki dağlara çekilen Demirci Mehmet Efe'nin, Kuva-yı Milliye ile düzenli ordu arasında başlayan çekişme sırasında Çerkez Ethem'le haberleşmesi şüphe uyandırdı; 15-16 Aralık 1920'de Refet (Bele) Bey'in süvari birliklerinin baskınına uğrayan Demirci Mehmet Efe kuvvetleri
dağıldı, kendisi beş on kişiyle kaçıp kurtuldu. 30 Aralık 1920 tarihinde Ankara Hükümetine sığınarak bağışlanan Mehmet Efe, Karacasu ilçesinin Dualar köyünde oturma izni verildi.
Savaş sona erince Nazilli'ye yerleşti ve sakin bir hayat yaşadı. 5 Şubat 1961 yılında öldü.Mezarı Nazilli Eğriboyun mezarlığındadır.
--------------------------------------------------------------------------
* Cemal KUTAY , Ege’nin Kurtuluşu ,İst.1980 – Boğaziçi Yayınları.
** M .Erdogan GÜRDAL, Kurtuluş Savaşı Destanı, İst.2004 ,Kültür Hizmetleri Yayınları.
